2016-imiit 2019-imut qaammat decembarimi soraarnerussutisiallit
Inuk soraarnerussutisianik pisartagalittut naatsorsorneqarpoq ukiumi pineqartumi decembarip 31-ani Kalaallit Nunaanni najugaqarpat, kommunillu soraarnerussutisianut nalunaarsuisarfiini ukiumi kisitsiviusumi qaammat decembarip tungaanut utoqqalinermi imaluunniit siusinaarluni soraarnerussutisiat aningaasartaannik tunngaviusunik tunineqarsimasutut nalunaarsorsimappat.
2019-imi decembarimi utoqqalinermi soraarnerussutisianik pisartagallit 3.820-usimapput. Taakkunannga 374-it Siusinaartumik pensionisiat pillugit Inatsisartut inatsisaani §13, Imm.2 malillugu aningaasanik utoqqaat illuiniinneq imaluunniit inissiisarfimmiinneq peqqutigalugu ineqarnermut nerisaqarnermullu ilassutaasunik pisartaqarsimapput.
Utoqqalinermi soraarnerussutisiallit sinneruttut amerlanersaat, katillugit 1.900-t, kisermaatut utoqqalinermi soraarnerussutisiaqarsimapput, 1.546-t aappariittut utoqqalinermi soraarnerussutisiaqarsimasut.
Katillugit 2.391-it decembarimi siusinaarluni soraarnerussutisianik pisartagaqarput. Taakkunannga 130-t Siusinaartumik pensionisiat pillugit Inatsisartut inatsisaanni § 23 immikkoortoq 2 malillugu utoqqaat illuanni najugaqarnermut imaluunniit ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinnut nerisaqarnermut ineqarnermullu akiliutit saniatigut nalinginnaasumik pisartakkamit appasinnerusumik pisartagaqarput.
2016-imiit 2019-imut soraarnerussutisiat Inatsisit malinneqartut agguarneri assigiiaakannerput. Sinaartumik soraarnerussutisiaqalersimasut allaanerusumik inissisimasut. §43-mi, Imm. 3 aamma 4 (inatsisip atuutsilerneranut tunngasoq) ikilerujussuarput. §15,§16 aamma §17-imut (appasinnerpaamik, akunnattumik qaffasinnerpaamillu siusinaarluni soraarnerussutisianut tunngasut), §9-mut (sulisinnaassutsimikkut annikillisimasut piginnaanngorsaanermik ingerlatsinngitsut) aamma §19-imut tunngasut (naleqquttumik akissarsiaqarfiusumik suliffeqalernissamut naleqquttumik akissarsiaqarfiusumik suliffeqalernissamut periarfissamik peqanngitsillugu) amerlatserujussuartut.
Takussutissiaq 1. Pisortanit soraarnerussutisiallit, inatsisini soraarnerussutisiat suuneri malillugit
|
|
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
|
|
Utoqqalinermi |
|||
|
§1, Imm. 1 ........................ |
1.938 |
1.842 |
1.830 |
1.866 |
|
§1, Imm. 2 ........................ |
1.488 |
1.395 |
1.409 |
1.416 |
|
§13, Imm. 2 ....................... |
381 |
380 |
380 |
374 |
|
§5, Imm. 2 ........................ |
192 |
172 |
151 |
164 |
|
Katillugit ......................... |
3.999 |
3.789 |
3.770 |
3.820 |
|
|
Siusinaarluni |
|||
|
§15, §16 & §17..................... |
78 |
173 |
389 |
523 |
|
§19 ............................. |
21 |
39 |
63 |
86 |
|
§23 ............................. |
133 |
144 |
136 |
130 |
|
§43, Imm. 3 ....................... |
385 |
330 |
281 |
140 |
|
§43, Imm. 4 ....................... |
1.163 |
830 |
735 |
495 |
|
§9, Imm. 1 ........................ |
. |
. |
. |
19 |
|
§9, Imm. 2 ........................ |
468 |
764 |
782 |
998 |
|
Katillugit ......................... |
2.248 |
2.280 |
2.386 |
2.391 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik- kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/SONPEN6). Utoqqalinersiaqarneq pillugu Inatsisartut inatsisaat aamma Siusinaartumik pensionisiat pillugit Inatsisartut inatsisaat uani takukkit: www.inatsisit.gl.
Takussutissiaq 1a: Siusinaarluni aamma utoqqalinermi soraarnerussutisiat inatsisini malinneqartut
|
Siusinaarluni §9, Imm. 1 & 2: |
Siusinaartumik pensionisiat piginnaanngorsaanermik ingerlatsinngiffiunngitsut |
|
Siusinaarluni §15: |
Siusinaartumik pensionisiaqartitsisoq annikinnerpaamik pisartagarineqarsinnaasoq, qinnuteqaateqartut sulisinnaanera 51pct.-imiit 75 pct. tikillugu annertussuseqarsimassappat |
|
Siusinaarluni §16: |
Akunnattumik siusinaartumik pensionisiaqartitsisoqassaaq pensionisiaqartup sulisinnaassusia 26 pct.-ip 50 pct.--illu akornanni annertussusilerneqarsimappat. |
|
Siusinaarluni §17: |
Qaffasinnerpaamik siusinaartumik pensionisiaqartinneqassapput, innuttaasut 0 – 25 pct.-ip akornanni sulisinnaassuseqartut. |
|
Siusinaarluni §19: |
Najugaqarfigisami naleqquttumik akissarsiaqarfiusumik siusinaartumik pensionisiaqartoq suliffissaqartinneqanngippat. |
|
Siusinaarluni §23: |
Angerlarsimaffiup avataanut paaqqinnittarfimmut il.il. sivisunerusumik inissiisoqartillugu siusinaartumik pensionisiat ilanngarlugit tunniunneqassapput. |
|
Siusinaarluni §43, Imm. 3 & 4: |
Siusinaartumik pensioninut inatsisit nutaat atuutsilernerat pissutaalluni allannginerni. |
|
|
|
|
Utoqqalilluni §1, Imm. 1 & 2: |
Kisimiittuulluni imaluunniit aappaqarluni utoqqalinersiaqarneq. |
|
Utoqqalilluni §5, Imm. 2: |
Utoqqalinersiaqarsoq utoqqalinersiaqalernissamut maleruagassanik naammassinnissimanngitsumik aappaqarluni utoqqalinersiaqalernissaminut. |
|
Utoqqalilluni §13, Imm. 2: |
Utoqqalinersiat ikilineqassapput utoqqalinersiaqartoq paaqqinnittarfinni sivisunerusumik inissinneqarsimappat. |
Soraarnerussutisiallit amerlassusaat innuttaasut amerlassussaannut sanilliullugu takuneqarsinnaavoq siusinaarluni soraarnerussutisiallit Nanortalimmi, Paamiuni, Qaanaami, Qeqertarsuarmi, Tasiilami Ittoqqortoormiinilu allanut naleqqiullugit amerlanerusut, tassani innuttaasut 10 pct.-iisa missaanniittut 18-it 65-illu akornanni ukiullit siusinaartumik soraarnerussutisiaqarmata. Nuummi pineqartunut kisitsit 4 pct.-imiippoq. Nuna tamakkerlugu innuttaasut 65-it sinnerlugit ukiullit 91 pct.-ii utoqqalinermi soraarnerussutisiaqarput. Nuummi agguaqatigiissillugu soraarnerussutisiallit 79 pct.-iullutik ikinnerpaapput, Kangaatsiamilu agguaqatigiissillugu 97 pct.-iullutik amerlanerpaallutik.
Takussutissiaq 2. Soraarnerussutisiallit najugaqarfii malillugit (dec. 2019)
|
|
Utoqqalinermi |
Pct.-inngorlugit |
Siusinaartumik |
Pct.-inngorlugit. |
|
|
|
|
|
|
|
Nanortalik ..... |
194 |
94 |
109 |
11 |
|
Qaqortoq ..... |
283 |
91 |
121 |
6 |
|
Narsaq ....... |
190 |
91 |
93 |
9 |
|
Paamiut ...... |
164 |
92 |
122 |
14 |
|
Nuuk ......... |
775 |
79 |
564 |
4 |
|
Maniitsoq ..... |
302 |
93 |
165 |
8 |
|
Sisimiut ....... |
420 |
88 |
185 |
4 |
|
Kangaatsiaq ... |
68 |
96 |
64 |
9 |
|
Aasiaat ....... |
299 |
93 |
161 |
8 |
|
Qasigiannguit .. |
124 |
93 |
46 |
6 |
|
Ilulissat ....... |
340 |
87 |
229 |
7 |
|
Qeqertarsuaq .. |
103 |
93 |
58 |
11 |
|
Uummannaq ... |
178 |
90 |
95 |
6 |
|
Upernavik ..... |
168 |
90 |
121 |
7 |
|
Qaanaaq ..... |
50 |
93 |
48 |
10 |
|
Tasiilaq ....... |
144 |
89 |
168 |
10 |
|
Ittoqqortoormiit . |
18 |
90 |
42 |
19 |
|
Katillugit |
3.820 |
88 |
2.391 |
6 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik- kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/SONPEN2 aamma http://bank.stat.gl/SONPEN3 )
Innuttaasut akornanni siusinaartumik soraarnerussutisiallit annertussusaat, missiliorlugu 50-inik ukiulinniit, annikitsuinnaapput, tassanngaanniit annertuumik qaffariaataat 1/4-it tungaannut annertussuseqarpoq.
Innutaasut akornanni utoqqalinermi soraarnerussutisiallit annertussusaat, 70-it inorlugit ukiulinni 77 pct.-iuvoq, 70-illu sinnerlugit ukiulinniit soraarnerussutisiallit annertussusaat 100 pct.-imiilluni.
Takussutissiaq 3. Soraarnerussutisiallit suiaassusaat ukiuilu malillugit (dec. 2019)
|
Siusinaarluni |
Angutit |
Arnat |
Katillugit |
Annertus. (pct.) |
|
18-24-nik ukiullit ......... |
51 |
40 |
91 |
2 |
|
25-34-nik ukiullit ......... |
118 |
85 |
203 |
2 |
|
35-44-nik ukiullit ......... |
138 |
86 |
224 |
3 |
|
45-54-inik ukiullit ......... |
280 |
285 |
565 |
7 |
|
55-64-inik ukiullit ......... |
593 |
598 |
1191 |
15 |
|
65+ .................. |
54 |
63 |
117 |
23 |
|
Katillugit .............. |
1.234 |
1.157 |
2.391 |
6 |
|
Utoqqalinermi |
Angutit |
Arnat |
Katillugit |
Annertus. (pct.) |
|
70-it inorlugit ........... |
638 |
608 |
1246 |
77 |
|
70-74-inik ukiullit ......... |
646 |
507 |
1153 |
93 |
|
75-79-inik ukiullit ......... |
428 |
441 |
869 |
96 |
|
80-89-inik ukiullit ......... |
205 |
305 |
510 |
99 |
|
90+ .................. |
19 |
23 |
42 |
100 |
|
Katillugit .............. |
1.936 |
1.884 |
3.820 |
88 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik- kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/SONAPE1) aamma (http://bank.stat.gl/SONFPE1)
Soraarnerussutisiallit amerleriarneri ikileriarnerilu
Soraarnerussutisiallit amerleriarneri ikileriarnerilu ilanngutissallugit naleqquttuuvoq. Ataani takussutissiaq 4-mi aamma 5-imi takutinneqarput utoqqalinermi kiisalu siusinaarluni soraarnerussutisiallit amerleriarneri ikileriarnerilu piffissami 2016-imiit 2019-imut. 2017-imi soraarnerussutisiaqarunnaarsimasut tassaapput 2016-imi soraarnerussutisiaqarsimasut, 2017-imilu soraarnerussutisiaqalersimasut nutaat tassaallutik 2017-imi soraarnerussutisiaqartut, 2016-imiunngitsorli.
Takussutissiaq 4. 2016-imiit 2019-imut utoqqalinermi soraarnerussutisiallit amerleriarneri ikileriarnerilu
|
|
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
||||
|
|
Amerle-riarneri |
Ikile-riarneri |
Amerle-riarneri |
Ikile-riarneri |
Amerle-riarneri |
Ikileriar-neri |
Amerleriar-neri |
Ikileriar-neri |
|
70-it inorlugit . |
457 |
61 |
99 |
92 |
267 |
79 |
359 |
73 |
|
70-74-inik ukiullit |
53 |
81 |
20 |
91 |
22 |
70 |
28 |
87 |
|
75-79-inik ukiullit |
16 |
74 |
6 |
71 |
7 |
81 |
9 |
83 |
|
80-89-inik ukiullit |
9 |
76 |
3 |
75 |
4 |
79 |
1 |
92 |
|
90+ ........ |
1 |
4 |
0 |
8 |
0 |
10 |
0 |
12 |
|
Katillugit |
536 |
296 |
128 |
337 |
300 |
319 |
397 |
347 |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik- kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/SONAPE3)
Takussutissiaq 5. 2016-imiit 2019-imut siusinaarluni soraarnerussutisiallit amerleriarneri ikileriarnerilu
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik- kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/SONFPE3)
Utoqqalinermi soraarnerussutisiaqarsinnaanermut ukiut killigititat januaarip aallaqqaataanni 2017-imi 65-iniit 66-inut qaffanneqarput.
Tamanna siullermik ima isumaqarpoq: Utoqqalinermi soraarnerussutisiallit katillugit amerlassusaat apparpoq. Aappaattut: Siusinaartumik soraarnerussutisiallit katillugit amerlassusaat qaffappoq, tassani siusinaartumik soraarnerussutisiallit 65-inik ukiullit tamarmik utoqqalinermi soraarnerussutisiaqalernissamut ukiumik ataatsimik sivisunerusumik utaqqinerusussanngormata.
2017-imi utoqqalinermi soraarnerussutisiaqalersinnaanerup killigititaata qaffanneqarnerani siusinaarluni soraarnerussutisiallit 109-nik amerlatigisut utoqqalinermi soraarnerussutisiaqalernissaminnut ukiumik ataatsimik utaqqeqqipput. 2017-imi nalinginnaanngitsumik appariaateqarput (149), tamanna nalinginnaasumit 50-70 pct.-inik annertussuseqarpoq. 2018-imili utoqqalinermi soraarnerussutisiallit nalinginnaasumit 140 pct.-imik annertutigisumik amerleriarput.
2017-imi 39-t 66-inik ukioqalinnginnerminni utoqqalinermi soraarnerussutisialittut nalunaarsorsimapput. Taakku ukiumoortumik kisitsisini 3.789-iusuni ilaapput, kisitsisaataasivimmili ukiut malillugit pct-inngortinnerini ilanngullugit naatsorsorneqanngillat, pct.-inngortitsinermi annertussusaat eqqunngitsumik inissisimalissammata. Tassani kisitsisaataasivimmi tabelini SOXAPE1, SOXPEN2 kiisalu saqqummersitami matumani takussutissiaq 2-mi saqqummersinneqartut pineqarput.